از ابتداي قرن بيستم كه تميز كاري روي بدنه قطعات بزرگ فلزي با شيوه سندبلاست مرسوم شد به تدريج استفاده از مواد سيليسي كه گرد و غبارات ريز آن كارگران اين حرفه را در معرض بيماري قرار ميداد منسوخ گرديد. در سال 1966 ميلادي شورائي از نمايندگان هفت كشور صنعتي اروپا توصيه نمودند كه براي تميزكاري سطوح فلزات نبايستي از سنگ هاي سيليسي استفاده شود و براي ديگر مواد ساينده جايگزين نيز نبايستي ميزان سيليس آزاد آن ها از 5% تجاوز نمايد.
اولين خطر سندبلاست ميزان تراكم خيلي زياد گرد و غبارات است كه در عمليات سندبلاست كاري ايجاد ميشود ذرات سخت 5mm آن در ورود مجاري تنفسي كارگران Silicosis در آنها ميشود. تراكم غبارات اكسيدهاي آهن نيز سبب بيماريهاي Siderosis و Peneumocnious ميشود اين بيماري ها معمولاً بعد از 7 الي 12 سال ظاهر ميشوند در تميزكاري با سندبلاست روي سطوح فلزات زنگ زده يا رنگ زده ذرات اكسيد آهن ذرات فلزات سمي نظير تركيبات سرب، جيوه، ارسنيك، روي و كادنيوم كنده ميشود. با تهويه كافي و كاهش غلظت غبارات ناشي از سند بلاست خطرات بيماري هاي حرفه مذكور مرتفع ميگردد.
مقررات ايمني كار با سندبلاست
1-استفاده از سايندههاي سيليس دار كه بيش از 5% Silica داشته باشد مشروط به رعايت كامل اين مقررات است.
2-جاي مواد سيليسدار ميتوان از سايندههاي ديگر نظير گرانول اكسيد آلومنيوم- ذرات آهن لعاب دار- ذرات چدن Malleable و ذرات سمباده استفاده نمود.
3-قطعاتي كه خيلي بزرگ نيستند و امكان جابجائي آنها مقدور است سندبلاست بايستي در سالن محصوري كه ابعاد كافي داشته باشد انجام گيرد.
4-سالن بايستي به نحوي صورت گيرد كه رانش هوا از طرف بالا به سمت پائين صورت پذيرد. بدين معني كه ضريب خروجي هوا به ميزاني باشد كه باعث فشار منفي كمي در سالن سندبلاست گردد تا هواي تازه بتواند از بالا وارد سالن شده و آلودگي از منافذ سالن به بيرون انتشار نيابد، در كف سالن و يا دو طرف ديوار سالن در محاذي كف كه در مسير هواي خروجي به هواي آزاد است جريان هواي آلوده بايد از فيلترهاي مؤثر پارچهاي يا از سيليكون يا رسوب دهندههاي الكترواستاتيك عبور يابد تا مواد ساينده گرفته شود و براي استفاده مجدد در مخزني كه در زير سالن سندبلاست قرار داده ميشود جمعآوري گردد.
5-محلهائي كه تاسيسات ثابت مانند بويلرها مخازن سوخت و يا لولهكشيها قرار داد محدوده سندبلاست كاري بايستي با اسكلت بندي و چادركشي محصور گردد.
6-اپراتور سندبلاست كار بايستي مجهز به وسايل حفاظت فردي شامل كلاه مخصوص سندبلاست Air Line Helmet – لباس كار با پيش بند مقاوم – چكمه لاستيكي – دستكش ساق بلند باشد.
7-كلاه سندبلاست كه در اختيار فردي قرار ميگيرد نبايستي مورد استفاده افراد ديگر قرار گيرد. شيلنگ هوارساني كلاه سندبلاست كار بايستي به منبع هواي سالمي متصل شود كه دبي هوارساني آن كمتر از 17% مترمكعب در دقيقه نباشد هواي مذكور بايستي توسط فيلتر مناسبي كه بدون كاهش اكسيژن هوا بتواند رطوبت، دودهاي روغني، ذرات و غبارات و هر گونه گازهاي سمي كه از كمپرسور هوا ايجاد ميشود (مانند Co2 – Co اكسيدهاي فلزي گوگرد يا نيتروژندار) را جذب نمايد توصيه شده است در هواي تنفسي نبايد بيش از PPM50 كربن منواكسيد و بيش از PPM1000 كربن دياكسيد وجود داشته باشد.
8- مراقبتهاي دورهاي براي نگهداري تجهيزات وسائل و سيستم هاي تهويه و وسائل حفاظت فردي به عمل آيد و مخازن تحت فشار كمپرسور و مخلوط كن Air Blast Chamber سالن يكبار تحت تست هيدورستاتيك واقع شود.
ساعت كار سندبلاست كار در شبانهروز بايستي كمتر از 8 ساعت بوده و اپراتور نبايستي بيش از 40 دقيقه بطور مداوم در داخل سالن سندبلاست كار نمايد و در مدتي كه به تناوب سندبلاست كار در سالن كار مينمايد بتوسط شخص ديگري كه در خارج سالن باشد مورد مراقبت قرار گيرد.
توزيع نور مناسب در سالن و سيستم ارتباط تلفني يا صوتي بين مراقب و فرد سندبلاست كاري الزامي است. در صورتيكه جهت تامين روشنائي نتوان از فشار برق تا 50 ولت استفاده نمود براي جلوگيري از خطر برق گرفتگي افراد لازم است مقررات ايمني استفاده از ولتاژ ضعيف و سيستم سيم
اتصال موثر الكتريكي بدنه به زمين مصرف كنندههاي الكتريكي مراعات گردد.
9-افراديكه در نزديك سالن سندبلاست ميباشند و افراد ديگري كه در محلهائي بنحوي در معرض استنشاق غبارات زير ناشي از سندبلاست كاري قرار دارند بايستي از فيلتر تنفسي استفاده نمايند.
10-آزمايشهاي پزشكي شامل X – Ray از ريهها و اسپيرومتري براي سندبلاست كاران سالي يكبار الزامي است و بايستي در پرونده پزشكي آنان مضبوط شود و در صورت بروز علائمي دال بر بيماري شغلي، كار آنان بايستي عوض شود.
11-بمنظور جلوگيري از ايجاد الكتريسيته استاتيك كه هنگام عبور مواد ساينده از لوله لاستيكي رابط به نازل ظاهر ميشود نازل سندبلاست بايستي توسط سيمي كه از مسير لوله عبور داده شده به زمين ارت شود تا از تركيدن لوله رابط يا ايجاد شوك الكتريكي به سندبلاست كاري جلوگيري بعمل آيد.
12-پس از پايان كار هر شيفت، سندبلاست كاران بايستي وسائل حفاظت فردي خود را تميز و در قفسه ملبوس نگاهدارند تا پس از استحمام دوش و تعويض لباس از خود رفع آلودگي نموده باشند.
13-در صورت انجام كار در ارتفاع مقررات ضميمه مربوط به داربست ها براي سندبلاست كاران لازمالاجراء ميباشد.
14-مدير واحد بايستي شخصي مسئولي را جهت نظارت بر كار كارگاههاي سندبلاست تعيين كند تا مقررات فوق را كنترل نمايد.
15-شخص مذكور لازمست قبل از شروع عمليات سندبلاست كليه موارد ايمني از جمله وضعيت شيلنگها، رابطها و بستها را بازديد و در صورت اطمينان از سلامت آنها اجازه كار صادر نمايد.
16-اپراتور سندبلاست بايستي آموزش ايمني را گذرانيده باشد و تجربه لازم را براي سرعت در مانور بستن شير مخلوط كن هوا و مواد ساينده كه فشاري بين 5/5 تا 5/6 kgf/Cm2 داراست بهنگام اضطرار داشته باشد.
